بسمه تعالی
عید قُربان یا عید الأضحی از عیدهای بزرگ مسلمانان در دهم ذیحجه. بنابر روایات اسلامی، در این روز خدا به ابراهیم خلیل فرمان داد تا فرزندش اسماعیل را قربانی کند. او اسماعیل را به قربانگاه برد ولی جبرئیل همراه با «قوچی» نازل شد و ابراهیم آن را به جای اسماعیل قربانی کرد. سنّت قربانی در روز عید قربان در سرزمین منا به یاد آن رخداد است. مسلمانانی که برای حج، به زیارت خانه خدا میروند، طبق شروطی وظیفه دارند در منا قربانی کنند.
قربانی در مناسک حج
منا محلی است که حجاج، صبح عید قربان به آنجا وارد میشوند. اعمال سرزمین منا سه چیز است:
- رمی جمره
- قربانی
- حلق و تقصیر
قربانی، پس از رمی جمره عقبه انجام میگیرد.
شرایط قربانی در حج
یکی از سه حیوان شتر، گاو و گوسفند برای قربانی تعیین شده است؛ البته قربانی شتر و پس از آن گاو، بهتر است. قربانی سایر حیوانات غیر از سه حیوان مذکور کافی نیست. احتیاط مستحب آن است که ذبیحه را سه قسمت کنند: قسمتی را هدیه و یک قسمت را صدقه و قدری را هم بخورند.
اسرار قربانی کردن
سر رسیدن عبادت به قبول طولی عبادت است. مثلا طهارت شرط عرْضی است اما برای رسیدن به سر عبادت باید پرهیزگار بود و شرط قبول طولی نماز، تقوا است. انما یتقبل الله من المتقین.برای قربانی کردن اسراری ذکر شده است:
- حکمت قربانی قرب و نزدیک شدن به خداوند است که اگر عمل بر پایه تقوا باشد این نزدیک شدن حاصل میشود. لَن ینَالَ اللَّهَ لُحُومُهَا وَلَا دِمَاؤُهَا وَلَٰکن ینَالُهُ التَّقْوَیٰ مِنکمْ. ترجمه: هرگز [نه] گوشتهای آنها و نه خونهایشان به خدا نخواهد رسید، ولی [این] تقوای شماست که به او میرسد.
- گلوی دیو طمع را باید برید و او را کشت.
- از حکمتهای قربانی کردن اطعام فقرا و نیازمندان است. رسول خدا در حجة الوداع صد شتر برای قربانی با خود آوردند. پیامبر اکرم حکمت واجب شدن قربانی را رسیدگی به فقرا عنوان کردند که به وسعت از گوشت بخورند و فرمود: پس گوشت را به آنها بخورانید.
- هدف از قربانی یاد خدا و یادآوری همه نعمتها از جمله دامهای حلال است و قربانی با یاد خداوند حلیت پیذا میکند.لِّیشْهَدُوا مَنَافِعَ لَهُمْ وَیذْکرُوا اسْمَ اللَّهِ فِی أَیامٍ مَّعْلُومَاتٍ عَلَیٰ مَا رَزَقَهُم مِّن بَهِیمَةِ الْأَنْعَام. ترجمه: تا شاهد منافع خویش باشند، و نام خدا را در روزهای معلومی بر دامهای زبانبستهای که روزی آنان کرده است ببرند.